Việt Nam đang khẳng định vị thế là cường quốc xuất khẩu thủy sản khi chỉ trong hai tháng đầu năm 2025, một loại “siêu thực phẩm” đã mang về hơn 542 triệu USD. Với sự gia tăng mạnh mẽ từ các thị trường như Ấn Độ và Ecuador, ngành thủy sản Việt Nam tiếp tục củng cố vị trí số 2 thế giới, chỉ đứng sau Ecuador.
 |
Cà phê Việt xuất khẩu siêu đỉnh, thu về tiền tỷ chỉ trong nửa tháng |
|
Sản phẩm Việt “thống trị” thị trường thế giới: Doanh nghiệp nào đang dẫn đầu suốt một thập kỷ? |
Xuất khẩu tôm bùng nổ, vượt mốc nửa tỷ USD
Theo số liệu từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong hai tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt 1,423 tỷ USD, tăng 18,2% so với cùng kỳ năm trước. Riêng tháng 2/2025, xuất khẩu đạt 655 triệu USD, tăng mạnh 42,6%, cho thấy dấu hiệu phục hồi tích cực sau thời gian khó khăn.
 |
Trong đó, tôm tiếp tục là mặt hàng xuất khẩu chủ lực, mang về 542,3 triệu USD, tăng 30,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Thành tích này giúp Việt Nam duy trì vị thế nhà cung cấp tôm lớn thứ 2 thế giới, chiếm từ 13 – 14% tổng giá trị xuất khẩu tôm toàn cầu.
Đặc biệt, trong tháng 2/2025, xuất khẩu tôm đạt 231,4 triệu USD, tăng 33,9%. Sự tăng trưởng này phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ của ngành tôm Việt Nam, đồng thời tận dụng được xu hướng giá cả và nhu cầu tăng cao tại các thị trường quốc tế.
Ấn Độ và Ecuador gia tăng nhập khẩu tôm Việt Nam
Dù kim ngạch xuất khẩu tôm sang Trung Quốc và Mỹ có dấu hiệu chững lại trong năm 2024, các thị trường khác như EU, Ấn Độ và Ecuador đang bù đắp khoảng trống, giúp ngành tôm tiếp tục duy trì đà tăng trưởng.
Theo số liệu từ Cơ quan Thống kê Thương mại Quốc tế, EU nhập khẩu 376.875 tấn tôm thẻ chân trắng tươi đông lạnh và chế biến từ Việt Nam, tăng 4% so với năm 2023. Ngoài ra, lượng tôm nhập khẩu từ Ecuador tăng 78%, còn Ấn Độ tăng 47%, cho thấy sự dịch chuyển nhu cầu sang các sản phẩm có chất lượng cao từ Việt Nam.
Tuy nhiên, cạnh tranh từ Ecuador và Ấn Độ ngày càng gay gắt, đòi hỏi Việt Nam phải có chiến lược mở rộng thị trường và tập trung vào các sản phẩm chế biến sâu, nhằm gia tăng giá trị sản phẩm xuất khẩu.
Diện tích nuôi tôm mở rộng, năng suất cao kỷ lục
Theo Cục Thủy sản, năm 2024, tổng diện tích nuôi tôm của Việt Nam đạt 740.000 ha, sản lượng đạt khoảng 1,3 triệu tấn. Trong đó, diện tích tôm nước lợ đạt 737.000 ha, sản lượng 1,26 triệu tấn, tăng 5,3% so với năm 2023. Đáng chú ý, sản lượng tôm sú đạt 280.000 tấn, giúp Việt Nam trở thành nhà sản xuất tôm sú lớn nhất thế giới.
Mặc dù diện tích nuôi chỉ tăng 1,5% mỗi năm, sản lượng tôm lại tăng mạnh 10% mỗi năm nhờ cải thiện quy trình nuôi và áp dụng công nghệ cao, giúp nâng cao năng suất và giảm chi phí sản xuất.
 |
Dự báo cho năm 2025, sản lượng tôm thẻ chân trắng toàn cầu có thể giảm 2%, xuống 4,99 triệu tấn, do nhiều hộ nuôi nhỏ lẻ gặp khó khăn vì giá thấp. Trong khi đó, sản lượng tôm sú toàn cầu dự kiến tăng 9%, đạt 484.000 tấn.
Sự giảm sút trong sản xuất tôm thẻ chân trắng toàn cầu có thể khiến giá tôm tăng trở lại, tạo động lực cho các nhà xuất khẩu, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, Ấn Độ được dự đoán sẽ trở thành nhà sản xuất tôm lớn nhất thế giới trong tương lai gần, nhờ lợi thế về đường bờ biển dài, nguồn cung lao động dồi dào và chi phí sản xuất thấp.
Chiến lược phát triển: Việt Nam cần làm gì để giữ vững vị thế?
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt từ Ecuador, Ấn Độ và các nước sản xuất tôm khác, Việt Nam cần:
Đẩy mạnh sản xuất tôm giá trị gia tăng: Thay vì tập trung vào tôm thẻ chân trắng đông lạnh, doanh nghiệp cần phát triển các sản phẩm chế biến sâu như tôm sú hấp, tôm lột vỏ tẩm gia vị, tôm đông lạnh có nguồn gốc hữu cơ… để đáp ứng nhu cầu đa dạng của các thị trường khó tính.
Mở rộng thị trường xuất khẩu: Ngoài Mỹ, Trung Quốc và EU, ngành tôm Việt Nam cần tìm kiếm cơ hội tại Bắc Mỹ, Nam Mỹ và Trung Đông, nơi có nhu cầu cao nhưng chưa được khai thác hiệu quả.
Ứng dụng công nghệ cao trong nuôi tôm: Việc sử dụng hệ thống nuôi tôm tuần hoàn (RAS), nuôi tôm trong nhà kính, và công nghệ AI giám sát chất lượng nước sẽ giúp tối ưu hóa năng suất và giảm thiểu rủi ro dịch bệnh.
Giữ vững tiêu chuẩn chất lượng và an toàn thực phẩm: Các rào cản kỹ thuật tại châu Âu và Mỹ ngày càng khắt khe, đòi hỏi doanh nghiệp phải kiểm soát chặt chẽ chất lượng sản phẩm, đảm bảo không tồn dư kháng sinh và hóa chất độc hại.
Dự báo cho năm 2025, xuất khẩu tôm Việt Nam có thể đạt từ 3,5 – 3,8 tỷ USD, tiếp tục giữ vững vị thế nhà xuất khẩu tôm số 2 thế giới, chỉ sau Ecuador. Mặc dù đang có những thách thức về cạnh tranh và giá cả, nhưng với sự cải tiến trong nuôi trồng, chiến lược mở rộng thị trường và đẩy mạnh chế biến sâu, ngành tôm Việt Nam vẫn có thể bứt phá, mang lại nguồn thu hàng tỷ USD cho nền kinh tế.