Ít ai ngờ rằng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Thaco Group (Trường Hải Auto) Trần Bá Dương từng bắt đầu sự nghiệp chỉ với đôi bàn tay và khát vọng khởi nghiệp từ một người thợ sửa chữa ô tô.
Từ người thợ cơ khí
Sinh năm 1960 tại Huế, doanh nhân Trần Bá Dương lớn lên trong một gia đình không có truyền thống kinh doanh. Ông tốt nghiệp khoa Cơ khí của Đại học Bách Khoa TP.HCM, với niềm đam mê đặc biệt dành cho máy móc và kỹ thuật ô tô. Khởi nghiệp từ con số không, Trần Bá Dương bắt đầu làm việc tại một trạm sửa xe ô tô nhỏ. Chính những năm tháng làm thợ sửa chữa đã giúp ông tích lũy kinh nghiệm, am hiểu tường tận về cơ cấu và quy trình vận hành của xe ô tô.
 |
| Trần Bá Dương: Hành trình từ thợ sửa xe đến người sáng lập Thaco – Tập đoàn tỷ đô hàng đầu Việt Nam. |
Năm 1997, với tầm nhìn về sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô trong nước, ông quyết định thành lập Công ty TNHH Ô tô Trường Hải (Thaco) tại Đồng Nai, chuyên sửa chữa và lắp ráp ô tô. Khi đó, Thaco chỉ là một xưởng nhỏ với chưa đến 100 nhân viên, nhưng với chiến lược phát triển thông minh và sự quyết đoán, Trần Bá Dương nhanh chóng mở rộng quy mô, tập trung vào sản xuất và lắp ráp xe thương hiệu Kia và Mazda.
Bước ngoặt lớn của Thaco đến vào năm 2003, khi Trần Bá Dương quyết định xây dựng Khu phức hợp cơ khí ô tô Chu Lai – Trường Hải tại Khu Kinh tế Chu Lai, tỉnh Quảng Nam. Đây là một trong những quyết định mang tính chiến lược, biến Thaco trở thành doanh nghiệp tiên phong trong việc phát triển công nghiệp ô tô tại Việt Nam. Tại khu phức hợp này, Thaco không chỉ lắp ráp mà còn sản xuất linh kiện và phụ tùng, góp phần vào sự phát triển của ngành công nghiệp phụ trợ trong nước.
Theo số liệu từ VAMA và TC, trong năm 2023, với việc sở hữu nhiều thương hiệu có doanh số tốt như Mazda, Kia, Peugeot và BMW, MINI, Thaco đã trở thành đơn vị bán được nhiều xe nhất, chiếm hơn 25% dung lượng thị trường ô tô (97.718 xe trên tổng số 369.441 xe), vượt qua TC Motor (Hyundai, Skoda) với thị phần tương ứng 17,6% (67.450 xe). Toyota (Toyota, Lexus) đứng thứ 3 với 15% (57.414 xe).
Đa dạng hóa sang bất động sản, nông nghiệp và logistics
Không chỉ dừng lại ở ô tô, Trần Bá Dương còn mở rộng hoạt động của Thaco sang các lĩnh vực khác nhằm đa dạng hóa nguồn thu nhập và đảm bảo phát triển bền vững cho Tập đoàn.
Bất động sản: Thaco đã đầu tư mạnh vào lĩnh vực bất động sản với dự án nổi bật nhất là Khu đô thị Sala tại Thủ Thiêm, TP.HCM. Khu đô thị này là một trong những dự án phát triển đắt giá và cao cấp nhất tại Việt Nam, đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao danh tiếng của Thaco trên thị trường bất động sản.
Nông nghiệp: Nhận thấy tiềm năng lớn trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Trần Bá Dương đã đầu tư hơn 1 tỷ USD vào các dự án trồng trọt và chế biến nông sản. Đặc biệt, Thaco tập trung vào chuỗi giá trị sản xuất trái cây, từ khâu trồng trọt đến chế biến và xuất khẩu ra thị trường quốc tế.
Logistics: Để tối ưu hóa chuỗi cung ứng và giảm chi phí vận chuyển, Thaco đã đầu tư vào cảng Chu Lai và hệ thống logistics, giúp tăng cường khả năng tự chủ trong các hoạt động vận tải và logistics của tập đoàn.
Thách thức và cơ hội trong tương lai
Dù đã đạt được nhiều thành công, Trần Bá Dương và Thaco vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn trong bối cảnh ngành công nghiệp ô tô đang chuyển dịch mạnh mẽ sang các dòng xe điện và các công nghệ mới. Thaco đã bắt đầu bước vào cuộc đua xe điện thông qua việc hợp tác với các hãng quốc tế, nhưng đây vẫn là một lĩnh vực mới mẻ và đòi hỏi sự đầu tư lớn về công nghệ và nghiên cứu phát triển.
Bên cạnh đó, trong lĩnh vực nông nghiệp và bất động sản, Thaco cũng đang phải tìm cách tối ưu hóa quy trình sản xuất và quản lý để đảm bảo các dự án mới đạt được hiệu quả kinh tế như mong muốn.
Nửa đầu năm 2024, Thaco Group báo cáo lợi nhuận sau thuế đạt 1.011 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là sự tiếp nối của xu hướng sụt giảm lợi nhuận mà Thaco đã phải đối mặt từ năm 2023. Trước đó, trong hai năm 2021 và 2022, Thaco liên tục ghi nhận lợi nhuận trên 5.000 tỷ đồng mỗi năm, nhưng kết quả kinh doanh đã bắt đầu chững lại.
Tính đến ngày 30/6/2024, vốn chủ sở hữu của Thaco tăng hơn 4.000 tỷ đồng, đạt 54.260 tỷ đồng. Tuy nhiên, hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu của tập đoàn ở mức 2,45 lần, tương ứng với tổng nợ phải trả hơn 132.937 tỷ đồng, tăng thêm 18.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, dư nợ trái phiếu của Thaco đã chiếm hơn 14.108 tỷ đồng trong tổng nợ phải trả, phản ánh mức độ phụ thuộc vào các nguồn tài trợ trái phiếu để duy trì hoạt động và đầu tư của tập đoàn.
Tổng tài sản của Thaco đạt gần 187.200 tỷ đồng (khoảng 7,5 tỷ USD) vào cuối tháng 6/2024, tăng 22.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm 2023. Mức tăng này phản ánh sự mở rộng liên tục trong các lĩnh vực kinh doanh đa ngành của tập đoàn, bao gồm ô tô, cơ khí, nông nghiệp, bất động sản, logistics và đầu tư hạ tầng giao thông.
Thaco hiện bao gồm 6 đơn vị thành viên: Thaco Auto (lĩnh vực ô tô), Thaco Industries (cơ khí chế tạo), Thaco Agri (nông nghiệp), Thiso (bất động sản), Thilogi (logistics), và Thadico (đầu tư xây dựng hạ tầng giao thông và khu công nghiệp). Sự đa dạng hóa này giúp Thaco duy trì sự ổn định trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu gặp nhiều biến động, đồng thời tạo điều kiện cho sự phục hồi từ các lĩnh vực đang tăng trưởng.
Đặc biệt, trong nửa đầu năm 2024, Thaco Agri – đơn vị nông nghiệp của Thaco – đã ghi nhận sự phục hồi tích cực sau hai năm thua lỗ nặng. Lợi nhuận sau thuế của Thaco Agri trong 6 tháng đầu năm đạt gần 4,9 tỷ đồng, cải thiện rõ rệt so với mức lỗ 383 tỷ đồng cùng kỳ năm trước. Năm 2023, Thaco Agri báo lãi 42 tỷ đồng, so với mức lỗ 869 tỷ đồng năm 2022 và 514 tỷ đồng năm 2021.
Tính đến cuối tháng 6/2024, vốn chủ sở hữu của Thaco Agri đạt 13.781 tỷ đồng, tăng 4.546 tỷ đồng so với năm trước. Hệ số nợ phải trả/vốn chủ sở hữu là 2,2 lần, tương ứng với nợ phải trả khoảng 30.318 tỷ đồng, tăng hơn 6.000 tỷ đồng so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, dư nợ trái phiếu của Thaco Agri đạt 2.800 tỷ đồng. Đơn vị này hiện sở hữu hơn 48.000 ha đất tại Việt Nam và Campuchia, đồng thời quản lý sản xuất trên diện tích hơn 36.000 ha của Công ty CP Nông nghiệp Hoàng Anh Gia Lai (HAGL Agrico).
Hành trình từ một thợ sửa chữa ô tô đến người sáng lập và dẫn dắt Thaco trở thành tập đoàn đa ngành tỷ đô là minh chứng cho sự nhạy bén và quyết tâm của doanh nhânTrần Bá Dương. Với những bước đi chiến lược, ông không chỉ đóng góp vào sự phát triển của ngành công nghiệp ô tô tại Việt Nam mà còn mở ra những cơ hội lớn trong các lĩnh vực khác như bất động sản, nông nghiệp và logistics.
Sự kiên định và tầm nhìn dài hạn của ông Trần Bá Dương đã đưa Thaco vượt qua nhiều thách thức và tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong thị trường Việt Nam và quốc tế.