Biến động giá dầu năm 2024 và 2025 đã vẽ nên một bức tranh đa chiều cho ngành năng lượng Việt Nam. Trong khi một số doanh nghiệp dầu khí thượng nguồn có thể tận dụng cơ hội này để cải thiện hiệu quả hoạt động, thì các công ty phân bón và nhà máy nhiệt điện lại phải đối mặt với những thách thức không nhỏ từ biến động giá đầu vào.
Dự báo giá dầu trong năm 2024-2025
Theo các chuyên gia trong ngành, giá dầu Brent trung bình năm 2024 được điều chỉnh giảm 3,6%, xuống còn 80 USD/thùng. Tính từ đầu năm đến ngày 3/10, giá dầu Brent trung bình đã ghi nhận 82 USD/thùng, giảm nhẹ so với dự báo trước đó là 83 USD/thùng.
Dự báo giá dầu sẽ giảm trong quý 4 tới, do nhu cầu từ Trung Quốc thấp và bù đắp cho những lo ngại về việc leo thang căng thẳng ở Trung Đông và dự báo về việc thiếu hụt dầu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA) – tình trạng này xảy ra khi sản lượng dầu toàn cầu không đủ để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ toàn cầu.
 |
| Dự báo công khai từ Bloomberg và EIA đều đồng thuận rằng giá dầu Brent sẽ đạt khoảng 81 USD/thùng vào năm 2025, cao hơn một chút so với 80 USD/thùng trong tháng 10 năm 2023 |
Các tổ chức như Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), EIA, và OPEC đều đồng thuận rằng tăng trưởng nhu cầu dầu thô toàn cầu sẽ gia tăng từ 1,4 triệu thùng/ngày vào tháng 4 lên 1,6 triệu thùng/ngày vào tháng 9. Đặc biệt, áp lực từ Mỹ trong việc tái xây dựng kho dự trữ dầu chiến lược là một yếu tố quan trọng, khi mức dự trữ hiện tại thấp hơn khoảng 40% so với thời điểm trước đại dịch COVID-19.
Mặc dù OPEC+ dự kiến tăng sản lượng ở mức 1,3 triệu thùng/ngày từ tháng 12/2024, và Mỹ cũng dự kiến tăng 0,4 triệu thùng/ngày, nhưng dự báo từ EIA về thặng dư dầu toàn cầu trong nửa cuối năm 2025 có thể gây áp lực lên giá dầu Brent.
Dự báo công khai từ Bloomberg và EIA đều đồng thuận rằng giá dầu Brent sẽ đạt khoảng 81 USD/thùng vào năm 2025, cao hơn một chút so với 80 USD/thùng trong tháng 10 năm 2023.
 |
| Dự báo giá dầu Brent trung bình (USD/thùng) |
Trong khi đó, dự báo vốn đầu tư cho hoạt động thăm dò và khai thác (E&P) trong nước sẽ đạt 14 tỷ USD trong giai đoạn 2023-2033. Chi tiêu cho E&P dự kiến sẽ tăng 14% so với năm trước, đạt 0,8 tỷ USD vào năm 2024, và tiếp tục tăng lên 1,3 tỷ USD vào năm 2025, tương ứng với mức tăng 63% so với năm trước.
Dự báo này cho thấy đỉnh điểm sẽ rơi vào năm 2027, khi chi tiêu đạt 2,8 tỷ USD. Sự tăng trưởng này chủ yếu được thúc đẩy bởi việc khởi công các dự án lớn như Lô B Giai đoạn 1 và Lạc Đà Vàng.
Về giá nhiên liệu, chuyên gia cho rằng giá dầu nhiên liệu (FO) trung bình năm 2024 vẫn được giữ nguyên, nhưng giá dự báo cho năm 2025 đã tăng từ 410 USD/tấn lên 430 USD/tấn, giảm 7,5% so với năm trước. Nguyên nhân là do giá dầu Brent dự kiến cao hơn. Tuy nhiên, kết quả kinh doanh của dầu FO trong năm 2025 dự kiến sẽ thấp hơn so với dầu Brent, sau hai năm liên tiếp đạt kết quả tốt hơn.
Đối với giá LNG nhập khẩu của Việt Nam, dự báo sẽ tăng 6% so với năm trước, lên mức 14 USD/triệu BTU trong năm 2025, trước khi giảm trong các năm tiếp theo. Điều này sẽ tạo ra áp lực chi phí cho các nhà máy nhiệt điện khí trong năm 2025, nhưng dự báo áp lực sẽ giảm dần từ năm 2026. Dự báo giá LNG năm 2025 đã được điều chỉnh tăng 8,5%, phản ánh kỳ vọng giá dầu Brent cao hơn và giá LNG nhập khẩu cũng tăng theo xu hướng toàn cầu.
Tác động ngược chiều đối với các doanh nghiệp trong chuỗi giá trị dầu khí
Theo đó, GAS và BSR là 2 công ty chịu ảnh hưởng nhiều nhất nhì từ giá dầu. Trong đó, LNST sau lợi ích cổ đông thiểu số (CĐTS) của BSR cho năm 2024 được dự báo giảm 40% so với năm trước đó, xuống còn 5,1 nghìn tỷ đồng. Nguyên nhân chính là do sản lượng bán giảm 15% năm trên năm do bảo dưỡng tổng thể lần thứ 5 (TA5) và crack spread (khoảng khác biệt về giá giữa một thùng dầu thô và các sản phẩm dầu hỏa được tinh chế) giảm khoảng 20% so với năm trước.
Tuy nhiên, dự báo LNST cho năm 2025 dự kiến sẽ tăng 32% so với năm trước, nhờ sản lượng bán tăng 18% khi BSR hoạt động với 100% công suất (so với 88% trong năm 2024). Cùng với kỳ vọng hiệu suất hoạt động đạt 114% sau bảo dưỡng (so với 110% trong năm 2024), crack spread xăng cao hơn sẽ bù đắp cho crack spread dầu diesel dự kiến thấp hơn.
Đối với GAS, sản lượng bán thấp hơn trong giai đoạn 2024-2028 được dự đoán do sản lượng bán trong 9 tháng đầu năm 2024 yếu hơn dự kiến và sự tăng trưởng hạn chế trong năm 2025. Dự báo LNST sau lợi ích CĐTS cho năm 2024 là khoảng 11 nghìn tỷ đồng, năm 2025 tăng 10,1% so với năm trước, nhờ vào sản lượng bán khí tăng, chủ yếu từ LNG.
 |
| Chuỗi giá trị ngành dầu khí Việt Nam |
Dự báo giá dầu năm 2025 sẽ cao hơn có thể tạo ra tác động tích cực nhẹ lên hai doanh nghiệp PVS (Công ty CP Dịch vụ Kỹ thuật Dầu khí Việt Nam) và PVD (Tổng Công ty CP Khoan và Dịch vụ khoan Dầu khí). Tuy nhiên, cần lưu ý rằng PVS có danh mục hoạt động kinh doanh đa dạng hơn, giúp công ty này ít bị ảnh hưởng hơn bởi biến động của giá dầu so với PVD. Sự đa dạng trong hoạt động kinh doanh của PVS cho phép công ty duy trì ổn định ngay cả khi giá dầu có sự thay đổi mạnh.
Đối với PVT (PVTrans), tác động của giá dầu là khá hạn chế. Phần lớn các hợp đồng của PVT là hợp đồng thuê tàu hạn định, trong đó các chi phí nhiên liệu tăng cao sẽ được chuyển cho khách hàng. Điều này giúp PVT bảo vệ được lợi nhuận của mình trước sự biến động của giá dầu.
Tương tự, PLX (Petrolimex), với vai trò là nhà phân phối, thường có khả năng chuyển các chi phí đầu vào cao hơn hoặc thấp hơn đến tay người tiêu dùng cuối, miễn là giá dầu biến động trong một phạm vi vừa phải. Chính vì vậy, PLX cũng có thể duy trì tính ổn định trong bối cảnh giá dầu tăng.
Ngược lại, dự báo giá dầu cao hơn trong năm 2025 có thể gây tác động tiêu cực đến các công ty phân bón như DPM (Đạm Phú Mỹ) và DCM (Đạm Cà Mau). Giá khí đầu vào của những công ty này có mối liên hệ mật thiết với giá dầu; do đó, việc tăng giá dầu và khí đốt có thể tạo áp lực lên chi phí sản xuất của họ.
Bên cạnh đó, các nhà máy nhiệt điện khí như NT2 (Nhiệt điện Nhơn Trạch 2) và POW (Nhiệt điện Phú Mỹ) cũng sẽ gặp phải ảnh hưởng tiêu cực nhẹ. Các nhà máy này thường chuyển phần giá khí cao hơn cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đối với sản lượng bán theo hợp đồng, chiếm khoảng 70% tổng sản lượng của họ. Sự gia tăng chi phí khí đầu vào do giá dầu tăng có thể làm giảm biên lợi nhuận của các nhà máy này trong bối cảnh áp lực chi phí gia tăng.
Kết lại, biến động giá dầu năm 2024 và 2025 đã vẽ nên một bức tranh đa chiều cho ngành năng lượng Việt Nam. Trong khi một số doanh nghiệp dầu khí thượng nguồn có thể tận dụng cơ hội này để cải thiện hiệu quả hoạt động, thì các công ty phân bón và nhà máy nhiệt điện lại phải đối mặt với những thách thức không nhỏ từ biến động giá đầu vào.
Sự chuyển giao chi phí và khả năng điều chỉnh trong hoạt động kinh doanh sẽ là những yếu tố quyết định đến hiệu quả hoạt động của từng doanh nghiệp trong bối cảnh này.