Tại buổi tọa đàm giữa Thủ tướng Chính phủ và các doanh nghiệp châu Âu, đại diện doanh nghiệp đã nêu các đề xuất, kiến nghị nhằm giải quyết các vướng mắc, thúc đẩy đầu tư tại Việt Nam.
 |
| Ông Nguyễn Hải Minh, Phó Chủ tịch Eurocham, nêu đề xuất tại tọa đàm – Ảnh: VGP |
Theo ông Nguyễn Hải Minh, Phó Chủ tịch Eurocham, trong nhiều năm qua, Việt Nam đã tạo được vị thế vững chắc khi xuất khẩu những ngàng hàng chủ lực như dệt may, da giày sang các thị trường lớn như Hoa Kỳ, châu Âu… Các tập đoàn lớn song song với việc mua hàng và gia công tại Việt Nam thì đã tự triển khai thiết lập chuỗi cung ứng tại Việt Nam, giúp cho Việt Nam tăng trưởng kinh tế và tạo ra hàng triệu việc làm.
Để làm được điều đó, chính sách xuất nhập khẩu của Việt Nam thời gian qua hỗ trợ rất nhiều, đặc biệt là chính sách xuất nhập khẩu tại chỗ. Từ khi có quy định tại Nghị định 08/2015 thì mô hình này là điểm mạnh, giúp các giao dịch thực hiện linh hoạt, tạo ra lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt về giá cho các sản phẩm xuất đi. Không phải chỉ về giá, thời gian giao hàng cũng được rút ngắn rất nhiều bởi các doanh nghiệp nằm cạnh nhau nên họ giao hàng rất dễ, như thế Việt Nam gia tăng được mức độ cạnh tranh quốc gia so với các quốc gia khác như Ấn Độ, Indonesia… Tuy nhiên, thời gian gần đây, chính sách này đang bị siết chặt và Bộ Tài chính đề xuất tiến tới bỏ hẳn chính sách này, gây hoang mang cho doanh nghiệp.
Trước những lo ngại sẽ gây khó khăn cho doanh nghiệp, tại tọa đàm, ông Nguyễn Hải Minh, Phó Chủ tịch Eurocham đề xuất cho phép quá độ cơ chế xuất nhập khẩu tại chỗ cho tới khi cơ chế này được chính thức hóa ở cấp độ luật. Ngoài ra, đề xuất cho phép tất cả thương nhân nước ngoài, dù có hiện diện hay không có hiện diện tại Việt Nam, được tham gia cơ chế xuất nhập khẩu tại chỗ như đã làm trong thời gian qua.
Đối với vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc tổ chức ngay một cuộc họp sau tọa đàm để giải quyết. Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc cũng khẳng định Bộ Tài chính sẽ phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Tư pháp trao đổi để thống nhất hướng xử lý.
 |
| Ông Andre de Jong, Giám đốc điều hành Tập đoàn Bosch, nêu đề xuất tại tọa đàm – Ảnh: VGP |
Doanh nghiệp châu Âu cam kết sử dụng 100% năng lượng tái tạo
Tại tọa đàm, ông Koen Soenens, Giám đốc Kinh doanh và Marketing Deep C kiến nghị đảm bảo năng lượng xanh cho các nhà đầu tư châu Âu đến đầu tư tại Việt Nam và có nhu cầu sử dụng cho quá trình sản xuất. Ngoài ra, ông Koen cho rằng thủ tục hải quan còn vướng mắc và hệ thống phân phối hàng hóa chưa thuận lợi.
Đại diện cho Tập đoàn Bosch, ông Andre de Jong, Giám đốc điều hành, đề nghị hoàn thiện các quy định về thủ tục cho nhà đầu tư triển khai dự án mới, đặc biệt là cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA). Hiện nay, thời gian triển khai kéo dài cùng với những thay đổi chính sách liên tục đang gây nhiều bất ổn cho nhà đầu tư. Các doanh nghiệp châu Âu cam kết sử dụng 100% năng lượng tái tạo, tuy nhiên, nguồn cung năng lượng xanh tại Việt Nam vẫn còn hạn chế, tạo ra nhiều thách thức trong việc tuân thủ các cam kết về phát triển bền vững.
Ngoài ra, theo ông Andre de Jong, ngưỡng đầu tư để tiếp cận Quỹ Hỗ trợ đầu tư của Việt Nam hiện nay vẫn quá cao, khiến nhiều doanh nghệp công nghệ cao gặp khó trong tiếp cận nguồn vốn. Nếu ngưỡng này được điều chỉnh hợp lý hơn, Việt Nam sẽ thu hút được thêm nhiều khoản đầu tư quan trọng, qua đó nâng cao vị thế trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực. Hiện tại, nhiều nhà đầu tư vẫn còn dè dặt do thiếu các chính sách ưu đãi đủ hấp dẫn.
Bên cạnh đó, Giám đốc điều hành Bosch cho rằng quy trình cấp phép kinh doanh tại Việt Nam, ví dụ như Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (ERC) và Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư (IRC) mất nhiều thời gian hơn so với các nước ASEAN khác, gây cản trở đến doanh nghiệp.
 |
| Bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Thứ trưởng Bộ Tài chính, trả lời các doanh nghiệp – Ảnh: VGP |
Tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước
Trả lời các doanh nghiệp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, về trình tự thủ tục liên quan đến đầu tư, Luật Đầu tư cơ bản đã phân cấp cho chính quyền địa phương trong việc thực hiện trình tự thủ tục đầu tư.
Hiện nay, đối với việc cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với những ngành nghề thì thời gian cấp chỉ còn 15 ngày. Đối với nhóm dự án sử dụng đất, được nhà nước giao đất, cho thuê đất thì mới thực hiện trình tự thủ tục thẩm định và thời gian thẩm định khoảng 45 ngày.
Ngoài ra, thời gian qua, Quốc hội cũng đã cho phép áp dụng cơ chế thủ tục đầu tư đặc biệt đối với các nhà đầu tư đầu tư trong các dự án thuộc khu công nghiệp, khu kinh tế, khu chế xuất. Đối với những dự án công nghệ cao thì tiếp cận theo hướng thay vì tiền kiểm chuyển sang hậu kiểm…”Đây là những nỗ lực cải cách rất lớn của Chính phủ trong thời gian vừa qua”, bà Ngọc khẳng định.
Về ý kiến các địa phương áp dụng khác nhau đối với các tiêu chí về vốn, ngành nghề, Thứ trưởng Bộ Tài chính cho biết, ở Việt Nam, Luật Đầu tư đã có quy định chung về chính sách đầu tư, quy định cụ thể về ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, các ngành nghề cấm đầu tư, những điều kiện cụ thể, hạn chế tiếp cận đối với nhà đầu tư nước ngoài… Đồng thời, các địa phương phải ban hành tiêu chí về suất đầu tư trên một diện tích đất, số lao động sử dụng… Việc cấp giấy chứng nhận đầu tư của các cơ quan địa phương căn cứ vào quy định chung của Luật Đầu tư, căn cứ vào quy hoạch vùng, tỉnh để cấp giấy chứng nhận đầu tư và mỗi địa phương sẽ có định hướng để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài, các nhà đầu tư trong nước phù hợp với họ. Do đó, việc xây dựng một nguyên tắc, tiêu chí để áp dụng chung cho các địa phương trong việc thu hút đầu tư là rất khó.
Liên quan đến cải cách thủ tục hành chính liên quan đến thuế, hải quan, bà Ngọc cho biết hiện Bộ Tài chính đang giao hải quan thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp quyết liệt để tập trung thông quan hàng hóa nhằm tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ rà soát tổng thể các quy trình, thủ tục liên quan đến đầu tư, doanh nghiệp, thuế, hải qua, kho bạc để xem xét những thủ tục có thể cắt giảm hoặc đơn giản hóa cho doanh nghiệp nhưng cũng đồng thời phải đảm bảo công tác quản lý nhà nước.
 |
| Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long trả lời các doanh nghiệp – Ảnh: VGP |
Về ý kiến của doanh nghiệp liên quan đến năng lượng tái tạo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long cho biết thời gian ngắn vừa qua, Việt Nam đã triển khai được nhiều cơ chế, chính sách về năng lượng như: Nghị định 80/2024 của Chính phủ về mua bán điện trực tiếp; Nghị định 135/2024 của Chính phủ về điện mặt trời mái nhà – tự sản xuất tự tiêu thụ, Luật Điện lực (sửa đổi) được thông qua tháng 11 vừa qua và trong vài ngày sắp tới, Chính phủ cũng sẽ ban hành một loạt quy định để triển khai một số điều trong Luật Điện lực (sửa đổi).
Về điện mặt trời áp mái, Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết trong thời gian qua, qua làm việc trực tiếp với các tỉnh và khu công nghiệp thì vấn đề này đã được giải quyết rất ổn thỏa. Các vùng của Việt Nam đã được lắp điện mặt trời mái nhà không giới hạn về quy mô và công suất, đây là bước đột phá và kỳ vọng đến năm 2030, lượng điện mặt trời mái nhà, đặc biệt trong khu công nghiệp, sẽ chiếm tỉ lệ rất quan trọng trong cơ cấu điện của Việt Nam, giúp cho các doanh nghiệp có được các chứng chỉ về carbon xanh.
Đối với Cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA), ông Long cho rằng là cơ chế rất đột phá nhưng vẫn có những vướng mắc phải giải quyết. Về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ đã lập Ban Chỉ đạo và đã có nghị quyết của Chính phủ để giải quyết các dự án liên quan đến năng lượng tái tạo, trong đó các dự án của Eurocham. Bộ Công Thương sẽ cố gắng giải quyết sớm theo tinh thần của Ban Chỉ đạo.