Lệnh điều kiện trong chứng khoán phái sinh giúp nhà đầu tư tự động hóa giao dịch, cắt lỗ và chốt lời đúng thời điểm mà không cần theo dõi liên tục. Việc sử dụng linh hoạt các lệnh như buy stop, sell stop, trailing stop hay OCO giúp kiểm soát rủi ro, tối ưu lợi nhuận và nâng cao hiệu quả đầu tư.
1. Lệnh dừng mua và dừng bán (buy stop, sell stop)
Lệnh Buy Stop/Sell Stop, hay lệnh dừng mua/dừng bán, hỗ trợ nhà đầu tư mua/bán với mức giá đặt và giá kích hoạt đã được xác định trước mà không cần liên tục theo dõi thị trường. Khi giá thị trường thỏa mãn điều kiện kích hoạt (lớn hơn hoặc bằng đối với Buy Stop, nhỏ hơn hoặc bằng đối với Sell Stop), lệnh giới hạn với mức giá đặt trước sẽ được gửi lên sở giao dịch và có thể được khớp tại mức giá đặt đó hoặc mức giá tốt hơn.
2. Lệnh cắt lỗ và chốt lời (stop loss – take profit)
Lệnh stop loss (cắt lỗ): Công cụ phổ biến giúp bảo vệ nhà đầu tư khỏi rủi ro thua lỗ quá lớn. Khi mở một vị thế mua (long), nhà đầu tư có thể đặt lệnh Stop Loss dưới mức giá hiện tại của chứng khoán. Khi giá chứng khoán đạt đến hoặc dưới mức này, lệnh sẽ được kích hoạt và chốt vị thế để giảm thiểu tổn thất.
Lệnh take profit (chốt lời): Giúp đóng vị thế khi giá chứng khoán đạt tới mức lợi nhuận mong đợi. Khi mở một vị thế, nhà đầu tư có thể đặt lệnh Take Profit tại một mức giá cao hơn để tự động bán ra khi đạt lợi nhuận mong muốn.
 |
| Lệnh điều kiện trong chứng khoán phái sinh giúp nhà đầu tư tự động hóa giao dịch, cắt lỗ và chốt lời đúng thời điểm mà không cần theo dõi liên tục |
Các thông số của lệnh chốt lời – cắt lỗ:
Giá: Mức giá đặt của lệnh mở vị thế mới.
Giá chốt lời: Mức giá đặt của lệnh chốt lời đóng vị thế.
Giá kích hoạt chốt lời: Mức giá để kích hoạt lệnh chốt lời.
Giá cắt lỗ: Mức giá đặt của lệnh cắt lỗ đóng vị thế.
Giá kích hoạt cắt lỗ: Mức giá để kích hoạt lệnh cắt lỗ.
Lệnh chốt lời, cắt lỗ chỉ có hiệu lực trong ngày đặt lệnh.
3. Lệnh cắt lỗ linh hoạt (trailing stop)
Lệnh Trailing Stop là một dạng tiến hóa của lệnh Stop Loss. Thay vì chỉ định một mức giá cụ thể, lệnh này tự động điều chỉnh mức Stop Loss theo diễn biến của giá chứng khoán. Ví dụ, nếu đặt lệnh Trailing Stop 2%, nó sẽ theo dõi mức giá cao nhất (nếu bạn mua) hoặc thấp nhất (nếu bạn bán) từ khi bạn mở vị thế và tự động điều chỉnh Stop Loss để bảo vệ lợi nhuận.
Các thông số của lệnh trailing stop:
Bước giá trượt: Khoảng cách từ đáy tới điểm mua hoặc từ đỉnh về điểm bán.
Bước giá kích hoạt: Tăng khả năng khớp lệnh khi lệnh được đẩy vào sàn.
Giá kích hoạt ban đầu: Giá cao nhất nhà đầu tư chấp nhận mua hoặc giá thấp nhất chấp nhận bán tại thời điểm đặt lệnh.
Thời hạn hiệu lực của lệnh: Lệnh chỉ có hiệu lực đến hết ngày lệnh được đặt.
4. Lệnh kết hợp điều kiện (OCO – One Cancels Other)
Lệnh OCO là loại lệnh phức tạp cho phép đặt cùng lúc hai lệnh điều kiện khác nhau. Khi một trong hai lệnh điều kiện được kích hoạt, lệnh còn lại sẽ tự động bị hủy. Ví dụ, nhà đầu tư có thể đặt một lệnh mua và một lệnh bán với điều kiện khác nhau, và khi một trong hai lệnh này được thực hiện, lệnh còn lại sẽ bị hủy.
Các thông số của lệnh OCO:
Giá đặt: Giá chốt lãi kỳ vọng để đóng vị thế.
Giá cắt lỗ: Mức giá cắt lỗ xác định trước.
Biên trượt: Khoảng cách tăng/giảm tính trên giá cắt lỗ để điều chỉnh giá đặt lệnh cắt lỗ, giúp tăng khả năng khớp lệnh.
Giá đặt (cắt lỗ) điều chỉnh: Giá cắt lỗ đã được điều chỉnh theo biên trượt.
Nếu lệnh OCO là mua: Giá đặt (cắt lỗ) điều chỉnh = Giá cắt lỗ + Biên trượt. Giá đặt điều chỉnh được kích hoạt khi giá thị trường >= Giá cắt lỗ.
Nếu lệnh OCO là bán: Giá đặt (cắt lỗ) điều chỉnh = Giá cắt lỗ – Biên trượt. Giá đặt điều chỉnh được kích hoạt khi giá thị trường
5. Những lợi ích của lệnh điều kiện
Khi giao dịch phái sinh, lệnh điều kiện mang lại nhiều lợi ích cho nhà đầu tư:
Giảm rủi ro: Ngăn chặn thua lỗ không kiểm soát và bảo vệ lợi nhuận.
Tự động hóa: Hỗ trợ tự động hóa quyết định mua bán theo kịch bản được thiết lập trước.
Tăng hiệu quả giao dịch: Nhà đầu tư tập trung hơn vào phân tích thị trường thay vì theo dõi liên tục mức giá.
Việc hiểu và sử dụng các lệnh điều kiện trong giao dịch chứng khoán phái sinh không chỉ giúp nhà đầu tư tránh được những sai lầm đắt giá mà còn tối ưu hóa hiệu quả đầu tư. Khi tham gia thị trường, hãy luôn cập nhật và thử nghiệm các chiến lược phù hợp với mục tiêu đầu tư của bạn.