Ba điểm nghẽn lớn có thể khiến nhiều dự án của EVN chậm tiến độ

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đang nỗ lực triển khai nhiều dự án lưới điện truyền tải nhằm đảm bảo cung cấp điện cho miền Bắc, nhưng đang gặp phải ba khó khăn lớn: Thủ tục đầu tư, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và bồi thường giải phóng mặt bằng. Những thách thức này có thể kéo dài tiến độ dự án thêm 2-4 năm, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến mục tiêu phát triển năng lượng.

Ba khó khăn lớn mà EVN đang gặp phải là thủ tục đầu tư, chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và bồi thường giải phóng mặt bằng.

EVN cho biết, các dự án truyền tải điện quan trọng được phê duyệt tại Quyết định 270/QĐ-TTg vẫn gặp nhiều vướng mắc pháp lý. Đầu tiên là thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư. Nhiều dự án truyền tải đã được phê duyệt và khởi công nhưng vẫn bị yêu cầu bổ sung thủ tục đầu tư để hoàn tất các bước giao đất và cho thuê đất. Ví dụ điển hình là các dự án như Đường dây 220 kV Phong Thổ – Than Uyên, Trạm biến áp 220 kV Điện Biên, và Trạm biến áp 220 kV Pắc Ma.

Ngoài ra, việc thiếu quy hoạch sử dụng đất đã làm đình trệ dự án Trạm biến áp 500 kV Quỳnh Lưu, gây chậm trễ trong tiến độ thực hiện. Cùng với đó, quy định chuyển đổi mục đích sử dụng rừng theo Nghị định 91/NĐ-CP cũng tạo ra khó khăn mới. Đối với các dự án như Đường dây 220 kV Than Uyên – Trạm biến áp 500 kV Lào Cai, việc hoàn thiện hồ sơ để chuyển mục đích sử dụng rừng vẫn chưa được giải quyết do chưa có hướng dẫn rõ ràng từ Điều 248 của Luật Đất đai 2024. Các sở nông nghiệp địa phương đang tạm dừng xét duyệt, dẫn đến nhiều dự án chưa được phê duyệt mục đích chuyển đổi sử dụng rừng, như Đường dây 220 kV Pắc Ma – Mường Tè, Trạm biến áp 220 kV Phong Thổ.

EVN còn gặp trở ngại lớn trong công tác bồi thường giải phóng mặt bằng khi các địa phương không đồng thuận về phương án bồi thường. Một số dự án bị ảnh hưởng nặng nề bao gồm Đường dây 220 kV Huội Quảng – Nghĩa Lộ, Trạm biến áp 220 kV Nghĩa Lộ, và Đường dây 220 kV Nghĩa Lộ – Việt Trì. Đặc biệt, nhiều nhà thầu gặp khó khăn tài chính, không thể tập trung thi công đúng tiến độ. Một số dự án như Đường dây 500 kV Nho Quan – Phủ Lý – Thường Tín thậm chí phải chấm dứt hợp đồng do chậm tiến độ, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng và điều chỉnh tuyến đường dây.

Để giải quyết tận gốc vấn đề này, EVN đề xuất cần có sự thống nhất trong văn bản pháp luật, như đưa các dự án điện vào diện “chấp thuận chủ trương đầu tư, không cần đấu giá đất và không đấu thầu nhà đầu tư.” Hiện nay, mặc dù Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã có văn bản hướng dẫn, song EVN cho rằng cần có quy định rõ ràng hơn trong Luật Điện lực hoặc Nghị định của Chính phủ để bảo đảm các dự án không bị đình trệ.

Bên cạnh đó, yêu cầu ký quỹ để đảm bảo thực hiện dự án cũng là thách thức lớn với EVN, vì các dự án điện của tập đoàn này đều thuộc danh mục sản xuất và kinh doanh được Thủ tướng phê duyệt nhằm phục vụ an ninh năng lượng quốc gia. Do đó, EVN kiến nghị cấp thẩm quyền giảm yêu cầu ký quỹ để giảm áp lực tài chính cho các dự án hạ tầng năng lượng quan trọng.