Siêu thị mini (minimart) đang trở thành xu hướng nổi bật trong ngành bán lẻ tạp hóa hiện đại tại Việt Nam. Trong đó, các chuỗi siêu thị lớn như Bách Hóa Xanh, WinCommerce,… đang chiếm ưu thế nhờ chiến lược phục vụ đa dạng và chất lượng sản phẩm vượt trội.
Cơ hội tại thị trường siêu thị mini Việt Nam
Được định nghĩa là siêu thị mini có diện tích sàn lên đến 500m2, minimart sở hữu ưu thế lớn so với các cửa hàng tiện lợi nhờ khối lượng thực phẩm tươi sống dễ hỏng cao hơn, điều này thúc đẩy lưu lượng khách hàng hàng ngày. Theo đó, cửa hàng siêu thị mini đang khẳng định vị thế ngày càng quan trọng trong thị trường bán lẻ tạp hóa Việt Nam.
 |
| Giá trị thị trường bán lẻ tạp hóa hiện đại so với truyền thống của Việt Nam trong giai đoạn 2016 – 2023. Nguồn: VCI Research |
Theo Vietcap Research, mặc dù các kênh bán hàng truyền thống vẫn chiếm ưu thế, doanh số của các cửa hàng minimart đã ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ với tốc độ hai chữ số trong suốt 7 năm qua nhờ quá trình đô thị hóa nhanh chóng, sự gia tăng thu nhập của người tiêu dùng, cùng với xu hướng mua sắm hiện đại, đặc biệt được củng cố sau đại dịch COVID-19.
Trong khi ngành tạp hóa hiện đại tại Việt Nam tăng trưởng với tỷ lệ CAGR 11% từ năm 2016 đến 2023, phân khúc siêu thị mini đã ghi nhận mức tăng trưởng vượt trội với tỷ lệ CAGR lên đến 45%. Sự bùng nổ này không chỉ giúp minimart chiếm lĩnh thị phần từ các định dạng tạp hóa lớn hơn, mà còn đóng góp quan trọng vào sự mở rộng của bán lẻ hiện đại.
Theo tìm hiểu, người tiêu dùng Việt ngày nay vẫn duy trì thói quen mua sắm tạp hóa truyền thống, nhiều người ưa thích mua sắm trực tiếp để đảm bảo độ tươi ngon của thực phẩm. Tuy nhiên, với tốc độ đô thị hóa tăng nhanh và thu nhập người dân cải thiện, yếu tố tiện lợi ngày càng được chú trọng. Người tiêu dùng Việt hiện nay không chỉ quan tâm đến giá cả mà còn cân nhắc đến chất lượng và sự tiện lợi khi mua sắm.
Điều này được chứng minh bằng việc mức tiêu thụ thực phẩm tươi sống bình quân đầu người tại Việt Nam tương đương với các quốc gia lớn như Trung Quốc và cao hơn các nước phát triển hơn như Thái Lan, Nhật Bản.
 |
| Tăng trưởng hộ gia đình Việt Nam theo thu nhập hàng năm. Nguồn: Vietcap Research |
Ngoài ra, thị trường cửa hàng minimart tại Việt Nam đang sở hữu tiềm năng tăng trưởng lớn nhờ vào sự gia tăng thu nhập và nhu cầu mua sắm tiện lợi, đặc biệt trong bối cảnh văn hóa sử dụng xe máy. Cơ hội phát triển mạnh mẽ đang hiện hữu tại các khu vực nông thôn và ngoại thành, nơi mà mô hình bán lẻ hiện đại vẫn còn hạn chế.
Xe máy là phương tiện di chuyển chủ yếu, đáp ứng nhu cầu cuộc sống bận rộn của người dân. Cùng với quá trình đô thị hóa và số lượng hộ gia đình có thu nhập trung bình gia tăng, cửa hàng minimart có lợi thế lớn trong việc phục vụ nhu cầu mua sắm tiện lợi và thường xuyên của nhóm khách hàng này.
Những tay chơi lớn trong ngành bán lẻ tạp hóa hiện đại
Trong thị trường tạp hóa hiện đại, 7 doanh nghiệp lớn nhất đang nắm giữ gần 90% thị phần, với các thương hiệu nội địa như Bách Hóa Xanh (thuộc MWG) và WinCommerce (thuộc MSN) dẫn đầu phân khúc cửa hàng minimart.
Trong 7 công ty này, các tên tuổi trong nước như Bách Hóa Xanh (BHX), WinCommerce (WCM), Saigon Co.op và Satrafoods là những công ty chủ chốt trên thị trường minimart. Bách Hóa Xanh và Satrafoods hoạt động theo mô hình siêu thị mini 100%, trong khi WCM có khoảng 70% tổng doanh số từ siêu thị mini và phần còn lại từ siêu thị.
Saigon Co.op, bên cạnh sự hiện diện mạnh mẽ trong lĩnh vực siêu thị, còn có một phần doanh số đáng kể từ siêu thị mini dưới thương hiệu Co.op Food. Mặt khác, Lotte Mart, Central Retail và AEON chủ yếu vận hành siêu thị và đại siêu thị.
 |
| Thị phần giá trị siêu thị mini (hình bên trái) và Số lượng cửa hàng Minimart theo khu vực (hình bên phải) |
Với WinCommerce (WCM), đây là siêu thị mini hàng đầu có chỗ đứng vững chắc tại miền Bắc Việt Nam, trong đó Masan (MSN) sở hữu 79%. Trong phân khúc bán lẻ tạp hóa hiện đại của Việt Nam, WCM đã chiếm được khoảng 20% thị phần vào năm 2023.
Theo Chứng khoán Vietcap, tính đến tháng 9 năm 2024, WCM có khoảng 3.600 siêu thị mini và 130 siêu thị. Chuỗi cửa hàng này hiện diện trên toàn quốc, với sự tập trung mạnh mẽ hơn các cửa hàng ở phía Bắc
Hiện tại, WCM đang ở vị thế thuận lợi để phục vụ tầng lớp trung lưu đến giàu có tại Việt Nam. Chuỗi cửa hàng này cung cấp các sản phẩm hấp dẫn với thị trường đại chúng nhưng vẫn đảm bảo chất lượng cao cấp.
Nổi bật với thực phẩm tươi sống mang thương hiệu và nhãn hiệu riêng, WCM không chỉ cạnh tranh về giá đối với các sản phẩm FMCG so với các nhà bán lẻ hiện đại xung quanh, mà còn cung cấp các loại thực phẩm tươi sống có giá cao hơn nhờ chất lượng vượt trội như thịt mát từ Masan MEATLife và rau từ Win Eco – cả hai đều là công ty con của MSN.
Trong khi đó, Bách Hóa Xanh (MWG sở hữu 95%) lại là chuỗi siêu thị mini hàng đầu có chỗ đứng vững chắc tại miền Nam Việt Nam. Giống như WCM, BHX chiếm khoảng 20% thị phần bán lẻ tạp hóa hiện đại của Việt Nam vào năm 2023.
 |
| Sự xuất hiện các cửa hàng BHX theo khu vực (hình bên trái) và Thực phẩm tươi sống/doanh số % của BHX (hình bên phải) |
Nếu WCM đang ở vị thế thuận lợi để phục vụ tầng lớp trung lưu đến giàu có tại Việt Nam thì BHX nổi bật với chủng loại thực phẩm tươi sống phong phú và giá cả cạnh tranh, phục vụ các hộ gia đình có thu nhập thấp đến trung bình. Trong nửa đầu năm 2024, doanh thu từ thực phẩm tươi sống chiếm khoảng 35% tổng doanh thu của BHX, với các sản phẩm chủ yếu là thịt, trái cây và rau quả.
Đối với sản phẩm protein, chuỗi này đã thiết lập các hợp đồng cung cấp chiến lược các sản phẩm như thịt lợn, thịt gà và hải sản với các đối tác như CP Foods, Minh Phú, Navico và Godaco, đảm bảo chất lượng từ nhà sản xuất. Trong khi đó, với trái cây và rau quả, nguồn hàng được cho là tới từ các nhà cung cấp lớn do Sở Công thương tỉnh giới thiệu và các hợp tác xã nông nghiệp.
Mặc dù giá thực phẩm tươi sống tại BHX cao hơn một chút so với chợ truyền thống, nhưng nhờ nguồn gốc minh bạch và bảo quản tốt, chuỗi này thu hút khách hàng bằng cách mang lại giá trị tốt hơn cho số tiền chi tiêu.
Nhìn về tương lai, thị trường minimart tại Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa tăng trưởng. Với sự cạnh tranh khốc liệt từ các ông lớn trong ngành, người tiêu dùng sẽ tiếp tục được hưởng lợi từ những cải tiến về chất lượng và giá cả. Những cơ hội mới đang mở ra, không chỉ cho các doanh nghiệp mà còn cho người tiêu dùng, tạo nên một bức tranh đầy triển vọng cho ngành bán lẻ tạp hóa trong những năm tới.