Dự thảo sửa đổi Luật Chứng khoán đề xuất giới hạn nhà đầu tư cá nhân khỏi thị trường trái phiếu riêng lẻ, gây tranh cãi về ảnh hưởng đến thanh khoản và huy động vốn.
Ngày 10/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có cuộc họp để xem xét dự án Luật sửa đổi, bổ sung 7 luật, bao gồm Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Quản lý – sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế và Luật Dự trữ quốc gia.
Một trong những điểm nhấn của dự thảo sửa đổi Luật Chứng khoán, theo thông tin từ Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, là quy định về phát hành và chào bán chứng khoán ra công chúng cũng như riêng lẻ. Cụ thể, Chính phủ đề xuất chỉ cho phép nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức tham gia vào thị trường trái phiếu riêng lẻ, đồng nghĩa với việc nhà đầu tư cá nhân sẽ không được tham gia vào thị trường này.
 |
| Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Chi phát biểu tại phiên thảo luận tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 10/10. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội |
Theo Chính phủ, trái phiếu chào bán riêng lẻ, đặc biệt là loại do doanh nghiệp chưa niêm yết phát hành, có tính rủi ro cao. Mặc dù nhiều nước không cấm nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp tham gia vào thị trường này, nhưng thực tế cho thấy giao dịch chủ yếu được thực hiện giữa các tổ chức chuyên nghiệp, bao gồm công ty chứng khoán, quỹ đầu tư và ngân hàng. Nhà đầu tư cá nhân thường không tham gia trực tiếp vào thị trường này do hạn chế về quản trị rủi ro và nguồn lực.
Việc quy định chỉ cho phép nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là tổ chức tham gia thị trường trái phiếu riêng lẻ là cần thiết, theo tờ trình của Chính phủ. Các tổ chức này có đủ nguồn lực, nhân lực và khả năng phân tích tình hình hoạt động của tổ chức phát hành. Họ cũng sở hữu các giải pháp quản lý rủi ro, bảo đảm an toàn và phòng ngừa rủi ro.
Chính phủ cho biết việc bổ sung quy định này không hạn chế sự tham gia của cá nhân vào thị trường trái phiếu riêng lẻ, do đó không ảnh hưởng đến khả năng huy động vốn của các doanh nghiệp trên thị trường này. Nhà đầu tư cá nhân vẫn có thể tham gia thông qua các quỹ đầu tư và công ty quản lý quỹ, những tổ chức đầu tư chuyên nghiệp, được cấp phép và giám sát bởi các cơ quan quản lý Nhà nước.
Thẩm tra nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Lê Quang Mạnh cho rằng, quy định này có thể giúp giảm rủi ro cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, trong bối cảnh quản trị của nhiều nhà đầu tư cá nhân trong nước còn hạn chế. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra cũng đề nghị Chính phủ bổ sung số liệu về cơ cấu nhà đầu tư trái phiếu riêng lẻ, cũng như đánh giá tác động của việc giới hạn cá nhân tham gia vào thị trường này.
Ông Lê Quang Mạnh cũng cho biết trong quá trình thẩm tra, đã có ý kiến cho rằng nhà đầu tư cá nhân là nhóm lớn tham gia vào thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Việc loại bỏ họ có thể dẫn đến việc thu hẹp thị trường này và ảnh hưởng lớn đến thanh khoản, huy động vốn của doanh nghiệp.
Do đó, thay vì cấm nhà đầu tư cá nhân tham gia, các ý kiến tại cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ đưa ra tiêu chuẩn và điều kiện xác định nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp, nhằm đảm bảo rằng nhà đầu tư có thể đánh giá mức độ rủi ro của trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ khi đầu tư.
Dự kiến, Luật sửa đổi, bổ sung 7 luật liên quan đến chứng khoán và tài chính sẽ được trình Quốc hội xem xét và thảo luận tại kỳ họp thứ 8, khai mạc vào ngày 21/10.
Tình hình phát hành trái phiếu doanh nghiệp: Sụt giảm mạnh trong tháng 9
Về tình hình phát hành trái phiếu doanh nghiệp, theo dữ liệu từ Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) tổng hợp từ Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Ủy ban Chứng khoán (SSC), tính đến 30/09/2024, có 24 đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trị giá 22.333 tỷ đồng và một đợt phát hành ra công chúng trị giá 1.467 tỷ đồng trong tháng 9/2024.
Như vậy, tổng giá trị phát hành trái phiếu doanh nghiệp trong tháng 9/2024 chỉ đạt 23.800 tỷ đồng, giảm xuống 40% so với tháng trước (tháng 8 đạt hơn 60.000 tỷ đồng) và chạm đáy 5 tháng.
Lũy kế trong 9 tháng đầu năm nay, có tổng cộng 268 đợt phát hành riêng lẻ trị giá 250.396 tỷ đồng và 15 đợt phát hành ra công chúng trị giá 27.054 tỷ đồng. Trong đó, nhóm ngân hàng thương mại chiếm 72% giá trị trái phiếu phát hành, trong khi nhóm doanh nghiệp bất động sản chiếm 18,54%.