Khối nợ phình to, nợ xấu tại BaoViet Bank và VIB vượt xa ngưỡng mục tiêu Ngân hàng Nhà nước đề ra

Trong nửa đầu năm 2024, nợ xấu của hệ thống ngân hàng Việt Nam tiếp tục có những diễn biến đáng lo ngại. Dù đã có những chính sách giãn nợ và hỗ trợ từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tỷ lệ nợ xấu vẫn gia tăng đáng kể và dự báo sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới. Điều này đã và đang gây áp lực lớn lên các ngân hàng trong việc quản lý rủi ro và xử lý các khoản nợ khó đòi.

Tính đến cuối tháng 6/2024, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của toàn hệ thống ngân hàng đã tăng 5,77% so với cuối năm 2023.

Tỷ lệ nợ xấu ngân hàng tăng nhanh

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 6/2024, tỷ lệ nợ xấu nội bảng của toàn hệ thống ngân hàng đã tăng 5,77% so với cuối năm 2023. Tỷ lệ nợ xấu toàn ngành tăng nhẹ từ 4,55% cuối năm 2023 lên mức 4,56%. Điều này phản ánh tình trạng khó khăn chung của nhiều ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại khi tỷ lệ nợ xấu tăng mạnh.

Trong số các ngân hàng có nợ xấu tăng cao, BaoViet Bank ghi nhận tỷ lệ nợ xấu lên đến 4,79%, trong khi VIB cũng không khả quan với tỷ lệ 3,67%. Cả hai đều vượt xa ngưỡng mục tiêu 3% mà NHNN đề ra cho các ngân hàng thương mại.

Đặc biệt, tại VIB, nợ xấu nhóm 5 – nợ có khả năng mất vốn – đã tăng 91% so với cuối năm 2023. Điều này kéo tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng từ 3,14% lên 3,65%. Một số ngân hàng khác như Sacombank cũng phải đối mặt với sự gia tăng nợ có khả năng mất vốn, tăng gần 72% so với đầu năm, nâng tỷ lệ nợ xấu từ 2,28% lên 2,43%.ABBank cũng không tránh khỏi xu hướng này khi tỷ lệ nợ xấu tăng từ 2,91% lên 3,55%.

Không chỉ các ngân hàng thương mại tư nhân gặp khó khăn, cả 4 ngân hàng quốc doanh lớn là Vietcombank, VietinBank, BIDV, và Agribank đều ghi nhận số dư nợ xấu tăng mạnh. Đặc biệt, VietinBank tăng 48,4%, Vietcombank tăng 32%, và BIDV tăng 28%. Điều này cho thấy tình hình nợ xấu không chỉ giới hạn ở các ngân hàng nhỏ, mà còn là vấn đề lớn với các ngân hàng lớn trong hệ thống.

Khó khăn trong xử lý nợ xấu và áp lực trích lập dự phòng

Trước áp lực từ nợ xấu gia tăng, nhiều ngân hàng đã tăng cường trích lập dự phòng rủi ro để bảo vệ hệ thống tài chính. Tuy nhiên, tỷ lệ bao phủ nợ xấu – chỉ số phản ánh khả năng xử lý nợ xấu của ngân hàng – đã suy giảm mạnh. Đến giữa năm 2024, tỷ lệ bao phủ nợ xấu của toàn ngành giảm xuống chỉ còn 85%, thấp hơn nhiều so với mức gần 99% cuối năm ngoái. Đáng chú ý, có tới 23/29 ngân hàng có tỷ lệ bao phủ nợ xấu giảm, với mức giảm mạnh nhất là VietinBank (giảm 53,5%) và BIDV (giảm gần 49%).

Trong bối cảnh Nghị quyết 42/2017/QH14 về xử lý nợ xấu đã hết hiệu lực, các ngân hàng đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc thu hồi tài sản bảo đảm. Theo ông Phạm Đức Ấn, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Agribank, nhiều quy định trong Nghị quyết 42 không được kế thừa trong Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024, gây khó khăn trong việc thực thi quyền thu, giữ tài sản bảo đảm, đặc biệt là sự hỗ trợ từ cơ quan công an và chính quyền địa phương.

Việc xử lý nợ xấu trở nên phức tạp hơn khi không ít trường hợp khách hàng gặp khó khăn tài chính, không có khả năng trả nợ, nhưng cũng có nhiều khách hàng cố tình chây ỳ, không hợp tác trong việc xử lý tài sản đảm bảo. Các ngân hàng đã tăng cường rao bán tài sản thế chấp để thu hồi nợ, tuy nhiên, giá trị tài sản giảm sút trong quá trình bán đấu giá, khiến cho việc xử lý tài sản không đủ để thanh toán nợ.

Bên cạnh đó, nhiều tài sản thế chấp vẫn gặp vướng mắc pháp lý, đặc biệt là các tài sản có tính phức tạp như dây chuyền máy móc, thiết bị, dẫn đến tình trạng tài sản mất giá trước khi bán. Thủ tục tố tụng kéo dài cũng khiến các ngân hàng tốn kém thêm chi phí, làm chậm tiến độ xử lý nợ xấu.

Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, cho rằng cần có những điều chỉnh về mặt pháp lý để giúp các ngân hàng xử lý nợ xấu hiệu quả hơn. Các vướng mắc về quy trình thi hành án, định giá tài sản và xử lý tài sản thế chấp cần được giải quyết để giảm bớt áp lực cho hệ thống ngân hàng.