Để tránh các lệnh trừng phạt từ Mỹ, Nga đang tìm cách giao dịch dầu mỏ bằng tiền điện tử, học theo chiến thuật của Iran và Venezuela. Nếu mô hình này được nhân rộng, liệu Washington có thể kiểm soát được thị trường dầu mỏ toàn cầu?
 |
Giá xăng dầu hôm nay 15/3/2025: Giá dầu thế giới tăng nhẹ |
|
Châu Âu sắp có “vị cứu tinh” khí đốt mới, kế hoạch khiến cả Trung Quốc và Nga bất an |
Nga bắt tay tiền điện tử để né lệnh trừng phạt?
Trong bối cảnh bị Mỹ và phương Tây siết chặt lệnh trừng phạt, Nga đang tìm ra những con đường mới để duy trì dòng chảy dầu mỏ của mình. Theo nguồn tin của Reuters, Moscow đang tích cực sử dụng tiền điện tử như một phương thức thanh toán cho các giao dịch dầu mỏ với khách hàng lớn như Ấn Độ, Trung Quốc, giúp đổi nhân dân tệ (CNY) và rupee (INR) sang đồng rúp mà không cần đến hệ thống tài chính truyền thống.
 |
Dù lượng dầu mỏ thanh toán bằng tiền điện tử hiện chỉ chiếm một phần nhỏ trong tổng số giao dịch, nhưng con số này đang tăng mạnh. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), tổng giá trị giao dịch dầu mỏ của Nga năm 2024 lên tới 912 tỷ USD. Nếu hình thức thanh toán này được mở rộng, Nga có thể giảm đáng kể tác động của các lệnh trừng phạt từ Mỹ và đồng minh.
Học Hỏi Iran, Venezuela: Tiền Điện Tử Thành Công Cụ Lách Trừng Phạt
Nga không phải là quốc gia duy nhất tận dụng tiền điện tử để né tránh các rào cản tài chính từ phương Tây. Trước đó, Iran và Venezuela đã sử dụng tiền điện tử như một giải pháp thay thế SWIFT (Hệ thống thanh toán liên ngân hàng quốc tế) sau khi bị loại khỏi hệ thống tài chính toàn cầu.
Cơ chế thanh toán này hoạt động theo một mô hình phức tạp nhưng hiệu quả, được nguồn tin của Reuters mô tả như sau:
Khách hàng thanh toán bằng nhân dân tệ hoặc rupee vào tài khoản của một công ty trung gian ở nước ngoài.
Công ty này chuyển đổi tiền mặt thành tiền điện tử và gửi vào một tài khoản khác.
Sau đó, tiền điện tử được gửi đến một tài khoản thứ ba ở Nga.
Cuối cùng, số tiền được quy đổi thành đồng rúp và chuyển cho các nhà cung cấp dầu mỏ tại Nga.
Mô hình này giúp Nga thực hiện các giao dịch trị giá hàng chục triệu USD mỗi tháng mà không cần thông qua hệ thống ngân hàng truyền thống, vốn đang bị phương Tây kiểm soát chặt chẽ.
Lệnh trừng phạt không còn hiệu quả?
Mỹ và đồng minh đã ban hành nhiều lệnh trừng phạt đối với dầu mỏ Nga nhằm bóp nghẹt nền kinh tế Moscow. Tuy nhiên, theo thông tin từ các hình ảnh vệ tinh, những con tàu chở dầu từng bị trừng phạt nay đã trở lại hoạt động, bắt đầu rời cảng với đầy hàng hóa.
Cụ thể, trong tuần này, ít nhất 3 tàu chở dầu Nga nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ đã khởi hành từ cảng Nakhodka (Viễn Đông Nga) sau khi bơm dầu từ đường ống East Siberia Pacific Ocean (ESPO) – một tuyến dầu quan trọng của Nga.
Điều này cho thấy, bất chấp các lệnh trừng phạt khắc nghiệt, Nga vẫn có cách riêng để duy trì chuỗi cung ứng năng lượng, từ việc sử dụng hệ thống tàu chở dầu “bóng ma” cho đến thanh toán bằng tiền điện tử.
Tiền điện tử: Chìa khóa mở rộng quyền lực dầu mỏ nga?
Nếu Nga tiếp tục phát triển hình thức thanh toán dầu mỏ bằng tiền điện tử, chiến lược này có thể thay đổi đáng kể cục diện kinh tế toàn cầu:
Giảm sự phụ thuộc vào USD trong các giao dịch dầu mỏ, đẩy mạnh quá trình phi đô la hóa mà Trung Quốc và các nước BRICS đang theo đuổi.
Tăng khả năng kiểm soát nguồn thu dầu mỏ, tránh bị Mỹ theo dõi qua các hệ thống ngân hàng truyền thống.
Mở rộng quan hệ thương mại với các nước thân thiện như Ấn Độ, Trung Quốc, Iran, Venezuela mà không sợ bị cấm vận tài chính.
Tuy nhiên, tiền điện tử vẫn chưa phải là phương án tối ưu do biến động giá mạnh và sự kiểm soát chặt chẽ từ các chính phủ.
Washington chắc chắn sẽ không ngồi yên khi Nga và các nước đối đầu tận dụng tiền điện tử để lách trừng phạt. Trong thời gian tới, Mỹ có thể đưa ra luật siết chặt kiểm soát tiền điện tử, phối hợp với Trung Quốc và Ấn Độ để hạn chế kênh thanh toán này.
Dù vậy, với sự phát triển mạnh mẽ của DeFi (tài chính phi tập trung), blockchain và các sàn giao dịch tiền điện tử phi tập trung, việc kiểm soát hoàn toàn các giao dịch xuyên biên giới sẽ không hề dễ dàng.
Việc Nga sử dụng tiền điện tử để giao dịch dầu mỏ là một bước đi mạo hiểm nhưng đầy toan tính trong cuộc đối đầu với phương Tây. Nếu mô hình này được nhân rộng, thế giới có thể chứng kiến một trật tự tài chính mới, nơi USD không còn là đồng tiền thống trị trong các giao dịch dầu mỏ.
Dù vẫn còn nhiều thách thức, nhưng rõ ràng, đây là một “đòn phản công” khiến Mỹ và đồng minh đau đầu tìm cách đối phó. Cuộc chiến năng lượng và tài chính đang bước vào một giai đoạn mới đầy kịch tính!