Việt Nam đang đứng thứ 3 thế giới về sản lượng xi măng, chỉ xếp sau Trung Quốc và Ấn Độ. Mặc dù thị trường gặp nhiều khó khăn, xuất khẩu xi măng và clinker trong tháng 1/2025 vẫn đạt hơn 2,1 triệu tấn, thu về hơn 76 triệu USD (gần 2.000 tỷ đồng).
 |
Đột phá xuất khẩu nông sản, Việt Nam đặt mục tiêu “chạm đỉnh” 70 tỷ USD trong năm 2025 |
|
Loại cây mọc hoang ở Việt Nam lại là “siêu thực phẩm” được săn đón tại Đông Á, “mỏ vàng” xuất khẩu giá cao |
Theo Statista, năm 2024, sản lượng xi măng toàn cầu đạt mức kỷ lục, trong đó Trung Quốc vẫn duy trì vị thế dẫn đầu với 1,9 tỷ tấn, chiếm hơn một nửa tổng sản lượng thế giới. Ấn Độ giữ vị trí thứ hai với 450 triệu tấn, trong khi Việt Nam vươn lên đứng thứ ba với hơn 110 triệu tấn, vượt Mỹ và gấp 1,6 lần sản lượng của Nga. Với vị thế này, Việt Nam không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước mà còn là một trong những quốc gia xuất khẩu xi măng lớn nhất thế giới.
 |
| Việt Nam hiện là cường quốc sản xuất xi măng đứng thứ 3 thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Ấn Độ |
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong tháng 1/2025, xuất khẩu xi măng và clinker của Việt Nam đạt hơn 2,1 triệu tấn, với tổng kim ngạch 76 triệu USD, giảm 4,1% về lượng và 11,2% về giá trị so với tháng trước.
Giá xuất khẩu bình quân đạt 35 USD/tấn, giảm 7,4% so với tháng 12/2024.
Ba thị trường xuất khẩu lớn nhất:
Bangladesh: Việt Nam xuất khẩu 586 nghìn tấn, trị giá 17,2 triệu USD, giảm 29,4% về lượng và 32,4% về kim ngạch so với cùng kỳ năm ngoái. Giá bình quân 30 USD/tấn, giảm 4,3%.
Philippines: Lượng xuất khẩu đạt 500 nghìn tấn, thu về 17 triệu USD, giảm 39,8% về lượng và 47% về kim ngạch so với tháng 1/2024. Giá xuất khẩu 35 USD/tấn, giảm 12%.
Malaysia: Đứng thứ 3 với 146 nghìn tấn, trị giá gần 5 triệu USD, giảm 21,2% về lượng và 20,4% về kim ngạch. Giá xuất khẩu 34 USD/tấn, tăng nhẹ 1%.
Thách thức của ngành xi măng Việt Nam
Công suất vượt xa nhu cầu tiêu thụ
Dù có sản lượng lớn, nhưng ngành xi măng Việt Nam đang đối mặt với tình trạng dư cung nghiêm trọng. Hiện tổng công suất thiết kế của các nhà máy xi măng đạt 120 triệu tấn/năm, trong khi nhu cầu tiêu thụ trong nước chỉ khoảng 65 triệu tấn.
Hiện tại, cả nước có 90 dây chuyền sản xuất xi măng, với tổng công suất 106 triệu tấn/năm, nhưng sản lượng thực tế có thể lên tới 122 triệu tấn/năm. Điều này dẫn đến cạnh tranh khốc liệt giữa các doanh nghiệp, đồng thời buộc nhiều nhà máy phải ngừng hoạt động một số dây chuyền lò nung, thậm chí có những dây chuyền bị dừng dài hạn.
Xuất khẩu gặp khó vì chính sách bảo hộ
Dù xuất khẩu đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu thụ xi măng dư thừa, nhưng thị trường quốc tế ngày càng có nhiều rào cản:
Trung Quốc: Từng là thị trường nhập khẩu lớn, nhưng trong 2 năm gần đây, Trung Quốc gần như ngừng nhập khẩu xi măng và clinker, đồng thời tăng sản xuất nội địa sau khi dỡ bỏ lệnh hạn chế nhằm giảm ô nhiễm môi trường.
Bangladesh: Nước này đang nhập khẩu xi măng từ Pakistan và UAE với giá cạnh tranh hơn so với xi măng Việt Nam.
Philippines: Áp thuế chống bán phá giá lên xi măng Việt Nam trong vòng 5 năm từ 20/3/2023, đồng thời tiến hành điều tra tự vệ đối với xi măng nhập khẩu từ 2019 đến giữa năm 2024, gây khó khăn cho các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam.
Triển vọng xuất khẩu xi măng năm 2025
Mặc dù thị trường xuất khẩu chính gặp nhiều khó khăn, nhưng ngành xi măng Việt Nam vẫn có cơ hội mở rộng sang các thị trường tiềm năng khác. Dự báo năm 2025, xuất khẩu xi măng và clinker có thể duy trì ở mức tương đương năm 2024, nhưng xu hướng đang dần dịch chuyển sang các khu vực Mỹ, Bắc Mỹ, Nam Mỹ và châu Phi.
Một số doanh nghiệp xi măng lớn tại Việt Nam cũng đang đàm phán để mở rộng thị trường tại Ấn Độ và Trung Đông, nơi nhu cầu xây dựng vẫn đang tăng cao.
Theo chuyên gia ngành vật liệu xây dựng, nếu các doanh nghiệp tận dụng tốt các cơ hội từ thị trường mới, tối ưu hóa chi phí sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm, ngành xi măng Việt Nam vẫn có thể duy trì vị thế xuất khẩu hàng đầu thế giới trong thời gian tới.
Với sản lượng hơn 110 triệu tấn/năm, Việt Nam hiện là cường quốc sản xuất xi măng đứng thứ 3 thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Ấn Độ. Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức như cạnh tranh gay gắt, thuế chống bán phá giá và dư cung nội địa, ngành xi măng Việt Nam vẫn có cơ hội vươn xa nếu tìm được hướng đi phù hợp trên thị trường xuất khẩu. Năm 2025, nếu mở rộng thành công vào Mỹ, Nam Mỹ và châu Phi, ngành xi măng có thể tiếp tục đóng góp quan trọng vào nền kinh tế Việt Nam, duy trì mức doanh thu hàng tỷ USD từ xuất khẩu.