Thị trường chứng khoán Việt Nam chứng kiến làn sóng M&A mạnh mẽ trong năm 2024, với các thương vụ từ Public Bank và HDBank, đánh dấu sự chuyển mình của nhiều công ty chứng khoán.
Những thương vụ M&A tại công ty chứng khoán đáng chú ý
Ngày 19/2/2024, Ngân hàng TNHH MTV Public Việt Nam (Public Bank Vietnam) đã ký kết thỏa thuận với Ngân hàng Đầu tư RHB (Malaysia) về việc nhận chuyển nhượng 100% vốn tại Công ty TNHH Chứng khoán RHB Việt Nam.
Giao dịch này đã được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) phê duyệt vào ngày 4/6 và đến ngày 21/6, cơ quan này đã cấp giấy phép điều chỉnh thay đổi tên cho Chứng khoán RHB thành Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng Public Việt Nam (Public Bank Securities Vietnam Company Limited, PBSV). Đầu tháng 8, PBSV cũng đã thay đổi tên miền website từ rhbsecurities.vn sang pbsv.com.vn.
 |
| Ngân hàng TNHH MTV Public Việt Nam |
Đến ngày 22/10/2024, PBSV thông báo đã được Public Bank Vietnam phê duyệt kế hoạch tăng vốn điều lệ thêm 865 tỷ đồng, nâng tổng vốn điều lệ lên mức 1.000 tỷ đồng. Việc tăng vốn này sẽ được thực hiện bằng tiền mặt và PBSV đã nộp hồ sơ đăng ký tăng vốn lên UBCKNN, chờ phê duyệt.
PBSV có tiền thân là Công ty CP Chứng khoán Việt Nam, thành lập ngày 27/11/2006 với vốn điều lệ ban đầu chỉ 9 tỷ đồng. Năm 2009, RHB trở thành đối tác chiến lược sau khi mua lại 49% cổ phần và đến năm 2018, tổ chức này nắm 100% vốn, đổi tên thành Chứng khoán RHB Việt Nam.
Một thương vụ đáng chú ý khác là Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM (HDBank) trở thành cổ đông chiến lược tại Chứng khoán HD sau đợt phát hành riêng lẻ vào giữa tháng 6/2024. HDBank đã chi ra 658 tỷ đồng để sở hữu 30% vốn của công ty chứng khoán này.
Công ty ban đầu mang tên Chứng khoán Phú Gia và được thành lập vào năm 2006, đã có bước chuyển chủ sở hữu quan trọng từ năm 2018 khi đổi tên thành Chứng khoán HDB. Đến năm 2022, công ty tiếp tục đổi tên thành Chứng khoán HD, đánh dấu một bước phát triển mới trong hành trình của mình. Trong khi đó, ông Nguyễn Cảnh Vinh, Phó tổng giám đốc HDBank đã sớm giữ chức vụ Chủ tịch công ty chứng khoán này trong gần hai năm qua.
HDBank kỳ vọng, việc tham gia vào Chứng khoán HD sẽ bổ sung các sản phẩm tài chính và đầu tư mới, như tư vấn tài chính doanh nghiệp và tái cấu trúc doanh nghiệp. Đây cũng là cơ hội để ngân hàng đẩy mạnh cung cấp dịch vụ, bán chéo sản phẩm, từ đó tăng doanh thu và lợi nhuận.
Không chỉ các ngân hàng, các công ty chứng khoán cũng đón nhận nhiều “ông chủ” mới trong năm qua. Một trong những thương vụ đáng chú ý là vào cuối năm 2023, bà Nguyễn Thị Hương Giang, nhà sáng lập ứng dụng đầu tư tài chính Tititada, đã sở hữu hơn 40% cổ phần tại Chứng khoán Saigonbank Berjaya (SBBS).
 |
| Chủ tịch HĐQT SBBS Nguyễn Thị Hương Giang |
Đến cuối tháng 10/2024, bà Giang tiếp tục nâng tỷ lệ sở hữu lên hơn 60% bằng việc mua thêm 13% vốn từ Inter Pacific Securities Sdn Bhd và góp thêm 50 tỷ đồng để mua 5 triệu cổ phần mới phát hành. Dưới sự lãnh đạo của bà Giang, công ty chứng khoán này đã trải qua sự “lột xác” toàn diện từ tên gọi đến cơ cấu thành viên HĐQT.
Tại Công ty CP Chứng khoán Hải Phòng ( Haseco, UPCoM: HAC), ngày 25/9/2024, công ty này đã chào đón hai cổ đông lớn mới là ông Trần Anh Đức và ông Vũ Hoàng Việt, sau khi cả hai nhà đầu tư này chi hàng trăm tỷ đồng để nắm giữ lần lượt 15,23% và 24,87% cổ phần. Sự xuất hiện của hai cổ đông này đã đánh dấu sự kết thúc của “triều đại” do ông Vũ Dương Hiền và Tập đoàn Hapaco (HoSE: HAP) nắm giữ trước đây, khi nhóm cổ đông cũ đã thoái vốn hoàn toàn và đồng loạt từ nhiệm.
Trong khi đó, tại Công ty CP Chứng khoán Quốc tế Hoàng Gia (IRS), quá trình chuyển đổi sở hữu đã gần như hoàn tất vào ngày 23/9/2024, khi công ty chính thức đổi tên thành Chứng khoán UP và thay đổi toàn bộ nhận diện thương hiệu.
Tại Chứng khoán Việt Tín, cuộc họp bất thường vào tháng 7/2024 đã đưa một Chủ tịch mới lên nắm quyền, đến từ tổ chức cổ đông lớn Du lịch Minh Thành. Cơ cấu sở hữu hiện tại của Việt Tín bao gồm Du lịch Minh Thành và TIN Global Pte. Ltd, mỗi bên nắm giữ 49% vốn.
Đến giữa tháng 9/2024, Đại hội đồng cổ đông công ty cũng đã thông qua việc đổi tên thành Chứng khoán VTG và chuyển trụ sở từ Hà Nội vào TP. Hồ Chí Minh. Dù vậy, công ty này vẫn đối mặt với khó khăn khi ghi nhận lỗ lũy kế 22 tỷ đồng đến cuối quý II/2024.
Tác động của làn sóng M&A đến thị trường chứng khoán Việt Nam
Thị trường chứng khoán Việt Nam đã trải qua một hành trình tái cấu trúc kéo dài hơn 15 năm, với số lượng công ty chứng khoán giảm từ 106 xuống còn hơn 70 công ty. Dù không có giấy phép mới nào được cấp, nhưng chất lượng thành viên thị trường đã được cải thiện đáng kể, với sự gia nhập của nhiều tên tuổi mới và sự tăng trưởng mạnh mẽ về vốn. Tổng vốn điều lệ của các công ty chứng khoán tính đến cuối quý II/2024 đạt khoảng 176.000 tỷ đồng, gấp gần 4 lần so với cuối năm 2017.
 |
|
Ngành ngân hàng đẩy mạnh đầu tư vào công ty chứng khoán để mở rộng dịch vụ tài chính, trong khi quá trình tái cấu trúc ngành chứng khoán tiếp tục diễn ra với sự gia nhập của nhiều cổ đông chiến lược mới. |
Theo Báo cáo Triển vọng thị trường M&A 2024 của Kirin Capital, xu hướng sáp nhập và mua lại (M&A) trong ngành chứng khoán được dự báo sẽ tiếp tục phát triển mạnh. Với tiềm năng nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi, thị trường chứng khoán Việt Nam mở ra nhiều cơ hội thu hút dòng vốn từ cả trong và ngoài nước.
Việc tham gia của các tổ chức phi tài chính và các nhà đầu tư giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực chứng khoán đã không chỉ mang lại dòng vốn mới mà còn góp phần đa dạng hóa cấu trúc thị trường. Sự góp mặt của các “tân binh” này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy cạnh tranh, nâng cao chất lượng dịch vụ và phát triển thêm nhiều sản phẩm tài chính cho nhà đầu tư.
Thị trường M&A trong ngành tài chính ngày càng sôi động và nhận được sự quan tâm lớn từ các nhà đầu tư trong nước và quốc tế. Với vai trò ngày càng lớn của các ngân hàng trong lĩnh vực chứng khoán, cùng sự thay đổi của các công ty chứng khoán, thị trường tài chính Việt Nam đang có sự chuyển biến đáng kể. Những thay đổi này giúp ngành tài chính Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho dòng vốn đầu tư, đồng thời cũng là nơi khơi nguồn cho nhiều ý tưởng và chiến lược mới. Xu hướng này hứa hẹn sẽ còn phát triển mạnh trong thời gian tới, tạo ra động lực cho nền kinh tế và mở ra nhiều cơ hội đầu tư.